महाबोधि महाविहार ... आपण हा लढा जिंकणे अत्यंत गरजेचे

महाबोधि महाविहारावर असलेला ब्राम्हण पंडीतांचा कब्जा या संदर्भात दिनांक १६ मे रोजी सर्वोच्च न्यायालयात बारा वर्षांपूर्वी दाखल केलेल्या रिट याचिकेवर सुनावणी घेण्यात आली. अधिवक्ता आनंद यांचे म्हणणे ऐकल्यानंतर, न्यायमूर्ती दीपांकर आणि न्यायमूर्ती प्रसन्नदीप यांनी सरकारी वकिलाला फटकारले की या प्रकरणात इतका विलंब का झाला? आता कोणताही विलंब न करता, अंतिम सुनावणी २९ जुलै २०२५ रोजी होईल ज्यामध्ये दोन्ही पक्षांना त्यांचे प्रतिज्ञापत्र सादर करावे लागेल. देशाचे, जगाचे आणि कायद्याचे वातावरण बौद्धांच्या बाजूने आहे. मात्र इथली व्यवस्था सध्या कोणते निर्णय कधी फिरवेल याचा नेम राहिलेला नाही. म्हणून याबाबत सर्वच बौद्धांना सावध रहावे लागेल.  कडक उन्हात, वादळांमध्ये, आपले अनेक ज्येष्ठ भिक्षू, विचारवंत, पुरुष आणि महिला भक्त अनेक अडचणींना तोंड देत आंदोलन करीत आहेत. तेव्हा आता नाही तर कधी नाही यानुसार आपण हा लढा जिंकणे अत्यंत गरजेचे आहे. जागतिक वारसा वाचवण्यासाठी आपण युनेस्को, केंद्र आणि राज्य सरकारे, सर्वोच्च न्यायालय यांच्याशी संपर्क साधायला हवा.  खूप हुशारीने पुढे जावे लागेल आणि आपली बाजू मजबूत ठेवावी लागेल. 

  बाबासाहेबांच्या चळवळी लक्षात ठेवा. मग ते महाड जल सत्याग्रह असो किंवा कला राम मंदिर आंदोलन असो. बाबासाहेबांनी कायदेशीर आणि बौद्धिक पातळीवर लढा दिला. तो वैयक्तिक वाद आणि भांडणांपासून दूर राहिला. आंदोलनादरम्यान त्यांच्यावर हल्लाही झाला. त्यावेळी त्याच्यासोबत शेकडो शूर निवृत्त सैनिक होते, जर त्याला हवे असते तर तो त्याच्या विरोधकांना चिरडून टाकू शकले असते पण त्याने तसे केले नाही. कारण त्यानी आपली बुद्धिमत्ता आणि लेखणीचा वापर विरोधकांवर हल्ला करण्यासाठी केला. आणि याच आधारावर त्यांना त्यांच्या चळवळीत यश मिळाले. नंतर त्यांनी एक मोठी खेळी खेळली आणि दलित, मागास आणि वंचित समाजाला संविधानाच्या माध्यमातून सुवर्ण देणगी दिली. आम्हाला आमचे हक्क दिले. हे आपण ध्यानात घेतले पाहिजे. जो इतिहास विसरतो तो इतिहास घडवू शकत नाही. म्हणून हे आंदोलन आता दोन्ही मार्गाने सुनियोजित पद्धतीने सुरू असणे गरजेचे आहे. 

महाबोधी मुक्ती चळवळ सुरु ठेवण्याकरिता अनेक भिक्षू आणि उपासक बोधगयामध्ये भक्कमपणे उभे आहेत. दररोज हजारो विचारवंत, राजकारणी, संघटना आणि संस्था या निषेधांना नैतिक आणि आर्थिक पाठिंबा देत आहेत. अशा परिस्थितीत, जे लोक त्यांच्या एसी रूममध्ये बसून त्यांच्या हेतूंवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करत आहेत आणि आरोप करत आहेत, त्यांनी वादळ आणि कडक उन्हात निषेधस्थळी एक तासही बसले तर त्यांना वास्तव समोर येईल. तुम्ही त्यांना प्रोत्साहन दिले नाही तरी चालेल, पण किमान त्यांच्या भावना दुखवू नका. किंवा कोणाची दिशाभूल करू नका. जे खंबीरपणे उभे आहेत त्यांच्या भावना दुखवू नका. बारा वर्षांनंतर  सर्वोच्च न्यायालयात सुनावणी झाली आणि २९ जुलै रोजी अंतिम निकाल येणार आहे. म्हणून तोपर्यंत आपल्याला आपला मुद्दा मजबूत करण्यासाठी सर्व पुरावे सादर करावे लागतील. सामाजिक, प्रशासकीय आणि कायदेशीर पैलू मजबूत करून विजय मिळवावा लागेल. अशा कठीण काळात संयमाने बोधगया मुक्त करण्याच्या मोहिमेचा भाग होणे गरजेचे आहे. या सर्व गोष्टी इतिहासात नोंदवल्या जातील आणि येणाऱ्या पिढ्यांना कळेल की या काळात आपण काय भूमिका बजावली. आपण एक दिवस यशस्वी होऊ या विश्वासानेच ही लढाई लढणे गरजेचे आहे. फूटीचा शाप असलेल्या या समाजाने आता तरी एका आंतराष्ट्रीय स्तरावर सुरु असलेल्या आंदोलनात आपली एकजूट दाखवणे  नितांत गरजेचे आहे. अन्यथा येणारा काळ आपल्याला कधीच माफ करणार नाही.