बौद्धांच्या महाबोधि महाविहारात ब्राह्मणी धर्माचे कर्मकांड... भिक्खूसंघाचे आमरण उपोषण आंदोलन

 सर मेजर जनरल कनिअम महादेव यांनी 1890 मध्ये महतांच्या वाड्यात बुद्धाच्या शेकडो मूर्ती असल्याचे नमूद केले होते. महंत हे बौद्ध धर्माचे कट्टर विरोधक आहेत. आजही महाबोधि महाविहारात ब्राह्मण पुजारी उघडपणे ब्राह्मणी धर्माचे कर्मकांड करताना दिसतात, जगातील बौद्धांचे हे श्रद्धास्थान असूनही ब्राह्मण पुजारी यावरून आपला ताबा सोडायला तयार नाहीत. याविरोधात १२ फेब्रुवारीपासून भारतातील अनेक भिक्खूसंघांनी या ठिकाणी आमरण उपोषण आंदोलन सुरु केले आहे. या आंदोलनाला जगभरातून पाठिंबा मिळत आहे. मागील दहा दिवसाच्या कालावधीत अनेक ठिकाणाहून बौद्ध भिक्खू आणि उपासक वर्ग मोठ्या संख्येने आला आहे. अद्यापही येणे सुरूच आहे. महाराष्ट्रातूनही अनेक जिल्ह्यातून उपासक वर्ग बोधगया येथे जाऊन महाविहार मुक्ती आंदोलनात सहभागी होत आहे. मात्र मुंबई आणि उपनगरातील भिक्खू संघ या आंदोलनापासून अद्याप दूर असल्याचे निदर्शनास येत आहे. स्वत:ला जगप्रसिद्ध म्हणून संबोधणारे भिक्खू अद्यापही या आंदोलनाविषयी कोणतीही प्रतिक्रिया देत नसल्याने उपासक वर्गात संतापाची लाट पसरली आहे. मुंबई आणि उपनगरातून आपआपल्या राहूट्या सांभाळणारे हे भिक्खू या आंदोलनात सहभागी का होत नाही असा प्रश्न आता निर्माण झाला आहे. मात्र असे असले तरी हे आंदोलन सुरूच राहणार असल्याचे बोधगया येथील आंदोलनकर्त्यांनी स्पष्ट केले आहे. हा लढा कोण्या एका घरचा किंवा वैयक्तीक नाही, ज्याला बौद्ध-धम्म-संघाबद्दल आस्था आहे तो या लढ्यात स्वत:हून सहभागी होईल असे आंदोलन करीत असलेल्या भिक्खूंनी सांगितले. 

  डॉ.विलास खरात यांनी व्हिडीओ कॉन्फरन्सद्वारे महाराष्ट्रातील हजारो जनतेला संबोधित केले, तर दुसरीकडे आंदोलन अधिक व्यापक करण्यासाठी डॉ.विलास खरात यांनी महाराष्ट्रातील हजारो जनतेला व्हिडीओ कॉन्फरन्सद्वारे संबोधित करून भगवान बुद्धाचा वारसा कसा जतन करता येईल याची कल्पना दिली. आपला वारसा जतन करण्यासाठी सर्वांना पुढे यावे लागेल, असे डॉ.विलास खरात यांनी सांगितले. विलास खरात यांनी तमाम बहुजन ओबीसी एससी एसटी बौद्ध जनतेलाही सांगितले की हा वारसा भारताचा वारसा आहे आणि बहुजनांचा वारसा आहे, ब्राह्मण आपला इतिहास उद्ध्वस्त करण्याचे काम करत आहेत.

जोपर्यंत ब्राह्मण पुजारीपासून बोधगया महाविहार मुक्त होत नाही तोपर्यंत हे आंदोलन सुरूच राहील, असा निश्चय भिक्खूंनी केला आहे. या समर्थनार्थ आलेले जगभरातून हजारो लोक महाबोधी महाविहारमध्ये येऊन निषेध व्यक्त करत आहेत. आंदोलनादरम्यान बौद्ध भिक्खूंची प्रकृती सातत्याने खालावत चालली असून कोणत्याही बौद्ध भिक्खूवर काही अनुचित घटना घडल्यास त्याला शासन व महाबोधी महाविहार व्यवस्थापनावर कब्जा करणारे ब्राह्मण पुजारी जबाबदार राहतील. बिहार सरकार आणि केंद्र सरकारला बौद्ध भिक्खूंच्या आरोग्याची काळजी नाही. महाबोधी महाविहार ब्राह्मण महंतांच्या ताब्यातून मुक्त करून भिक्षूंच्या ताब्यात देण्याच्या मागणीकडे अद्यापही सरकार लक्ष देण्यात चालढकल करीत असल्याचा आरोप डॉ.विलास खरात (राष्ट्रीय अध्यक्ष, सनातन धम्म) यांनी केला. 

डॉ.विलास खरात म्हणाले की, एकीकडे सरकार आमरण उपोषणाकडे लक्ष देत नाही, तर दुसरीकडे महाबोधी महाविहार व्यवस्थापन समितीच्या ब्राह्मण नेतृत्वाला कोणत्याही परिस्थितीत आंदोलन संपवायचे आहे. यासाठी ब्राह्मण पुजारी आंदोलन स्थळाजवळ रोज काही ना काही कार्यक्रम आयोजित करून आंदोलनात अडथळे निर्माण करण्याचे काम करत आहेत. एवढेच नाही तर तो वेगवेगळ्या पद्धतींचा अवलंब करत आहे. आमरण उपोषणाला पाठिंबा देण्यासाठी हजारो लोक आंदोलनस्थळी पोहोचत असून या आंदोलनाला विविध माध्यमातून देशातील करोडो जनतेचा पाठिंबा मिळत आहे. त्यामुळे आंदोलन दडपण्यासाठी महाबोधी महाविहार व्यवस्थापन समितीच्या ब्राह्मण पुजाऱ्यांनी जाणीवपूर्वक अग्निशमन दलाचे वाहन आंदोलनस्थळासमोर उभे केले. जेणेकरून देशातील आणि जगाच्या लोकांना कळू नये. 

 दरम्यान, या आंदोलनात आमदार सतीशकुमार दास सहभागी झाले. महाविहार प्रशासन समितीकडून होत असलेला भ्रष्टाचार त्यांनी उघडकीस आणला. गेल्या अनेक वर्षांपासून महाविहारात बसलेले ब्राह्मण पुजारी आणि त्यांचे साथीदार मिळून महाविहाराची मालमत्ता लुटण्याचे काम करत आहेत. सतीशकुमारजींनी हा संपूर्ण भ्रष्टाचार पत्रकारांसमोर उघड केला. महाबोधी महाविहार मुक्ती आंदोलन ठिकाणी हजारो चकमा लोक पोहोचले आणि त्यांनी महाबोधी महाविहार मुक्ती चळवळीला पाठिंबा दिला. चकमा बौद्ध लोकांनी ब्राह्मण पुरोहित त्यांना महाबोधी महाविहार व्यवस्थापन समितीतून काढून त्यात सर्व बौद्धांना स्थान देण्यात यावे, अशी ठाम मागणी केली. तर लडाखमधील लोकांनी सांगितले की बौद्ध धर्माचा वारसा आमच्यासाठी खूप महत्वाचा आहे आणि आम्ही ते वाचवण्यासाठी दीर्घ संघर्ष करण्यास तयार आहोत. लडाखमधून आलेल्या बौद्धांनीही सांगितले की, देशभरातील सर्व बौद्ध वारसा हस्तगत केला जात आहे, ते म्हणाले की, केशरिया स्तूप, सारनाथ, साकिसा येथे सर्वत्र ब्राह्मणांनी कब्जा करून बुद्ध वारसा हस्तगत केला जात आहे. हिमाचल प्रदेशातील बहुजन बौद्ध लोक मोठ्या संख्येने आंदोलनाला पाठिंबा देण्यासाठी आले आणि त्यांनी सरकारकडे महाबोधी महाविहारला ब्राह्मण महातांच्या ताब्यातून मुक्त करण्याची मागणी केली.

भारतीय ओबीसी एससी एसटी बहुजन बौद्धांना अपमानास्पद वागणूक दिली जाते लडाखमधील एका बौद्ध भिक्षूने सांगितले की महाबोधी महाविहारमध्ये येणाऱ्या विदेशी भाविकांशी ब्राह्मण पुजारी उद्धटपणे वागतात. जेव्हा एखादा भारतीय बौद्ध भिक्खू किंवा भारतीय दलित आदिवासी बहुजन बौद्ध समाजातील व्यक्ती मंदिरात पोहोचतो तेव्हा ब्राह्मण पुजारी त्याच्याशी गैरवर्तन करतात.  ब्राह्मण पुजारी भारतीय बौद्धांना महाविहारात अन्न देत नाहीत किंवा बौद्ध भिक्खूंना राहण्याची, राहण्याची आणि भोजनाची कोणतीही सुविधा दिली जात नाही. देशभरातील ओबीसी, एससी, एसटी, बहुजन,  बौद्धांनी तसेच जगभरातून येत असलेल्या कोट्यवधी रुपयांच्या देणग्या ब्राह्मण पुजाऱ्यांकडून कडून हडप करून त्यांचा गैरवापर केला जात आहे. बहुजनवर्गाच्या विरोधात हा पैसा वापरला जात आहे. कोट्यवधींच्या देणग्या बौद्ध धर्माच्या प्रचारासाठी वापरल्या जात नाहीत मग हे कोट्यवधी रुपये जातात कुठे असा सवालही यावेळी भन्ते विशुद्धानंद यांनी केला. 

 संजय मिश्रा यां ब्राह्णाने कुटुंबाच्या नावाने महाबोधी महाविहार ताब्यात घेतले आहे. महाबोधी महाविहारच्या मुख्य मंदिरात संजय मिश्रा ब्राह्मण परंपरेनुसार घंटा वाजवतात.  दुसरा ब्राह्मण पुजारी तळघरात असलेल्या पाच बुद्धांच्या मूर्तींना पांडव म्हणत आहे. संजय कुमार दुबे 3/0 नारायण दुबे असे त्या व्यक्तीचे नाव आहे. हे आता एका व्हिडिओद्वारे सप्रमाण लोकांसमोर मांडण्यात आले आहे. महाबोधी महाविहार व्यवस्थापन समिती अशा लोकांचे पालनपोषण करत आहे आणि त्यांना पैसे देत आहे. महाबोधी महाविहार व्यवस्थापन समितीचे ब्राह्मण पुजारी हे सर्व काळे कृत्य करत असल्याचा आरोपही खरात यांनी केला.  समितीचे अध्यक्ष गया जिल्ह्याचे जिल्हाधिकारी हे महाबोधी महाविहार हे संपूर्णपणे ब्राह्मणांच्या ताब्यात घेण्याचा कट रचत आहेत.  भगवान बुद्धांचे ज्ञानस्थान असलेल्या बोधगयाला ब्राह्मणांपासून मुक्त करण्यासाठी देश-विदेशातील भिक्खूंनी केलेले उपोषण अत्यंत लाजिरवाणी परिस्थिती निर्माण करते. आपल्या देशाची ओळख बुद्धाच्या भूमीने आहे ज्याकडे आपण दुर्लक्ष करू शकत नाही.  तेव्हा आता ही लढाई जिंकण्यासाठी भारतातील मूळ बहुजनांना जागे व्हावे लागेल आणि ब्राह्मण पुजाऱ्यांना महाबोधी महाविहारातून कायमचे हद्दपार करावे लागेल. तरच महाबोधी महाविहार बौद्ध भिक्खूंच्या ताब्यात येईल, तरच महाबोधी महाविहार वाचेल.असे स्पष्ट मत विलास खरात यांनी व्यक्त केले. 

या पवित्र स्थळाचे उत्खनन अलेक्झांडर कानियाम यांनी केले होते. त्यामुळे भगवान बुद्धांचे हे पवित्र स्थान बौद्ध विहाराच्या रूपात जगासमोर आले. आज जगातील विविध देशांतून बौद्ध धर्माशी निगडित लोक त्या ठिकाणी येऊन तथागताच्या चरणी नतमस्तक होतात आणि ध्यान करतात. पुरातत्व सर्वेक्षण विभागाच्या उत्खननात सापडलेल्या बोधगयाच्या बौद्ध विहाराशी संबंधित हे पुरावे हे पवित्र स्थान बौद्ध विहार असल्याचे सिद्ध करतात. राज्य सरकार आणि केंद्र सरकारने ही जागा बौद्ध धर्माच्या अनुयायांच्या ताब्यात द्यावी.

  बोधगया महाबोधी महाविहार चळवळ संविधानिकदृष्ट्या मजबूत झाली पाहिजे आणि भारतीय राज्यघटनेनुसार कायद्याच्या बळावर आणि प्रचंड मनुष्यबळाच्या बळावर आपले हक्क मिळवले पाहिजेत. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या सूचनेनुसार आता तरी जागे झाले पाहिजे. महाविहार मुक्ती चळवळीचा लढा संवैधानिक पद्धतीने सुरू ठेवावा, जागृत तरुणांनी या चळवळीसाठी संघटित व्हावे आणि महाबोधी महाविहार पूर्णपणे बौद्धांना समर्पित करावा. सर्व मतभेद विसरून राजकीय पातळीवरील आंबेडकरी संघटना तसेच भारतातील सर्व धर्मप्रेमी व त्यांच्या संघटना व उपासकांनी बौद्ध संस्कृतीचे रक्षण करण्यासाठी न्यायाची मागणी केली पाहिजे. बौद्धांच्या हिताचे आणि अधिकारांचे रक्षण करण्यासाठी प्रबळ भावनेने सर्वस्वाचा त्याग केला पाहिजे. प्रबुद्ध भारत बनून बुद्धशासन कायमचे प्रस्थापित करण्यासाठी आणि बाबासाहेबांचे बौद्धमय भारताचे स्वप्न साकार करण्यासाठी या महत्त्वपूर्ण लढ्यात सहभागी होण्यासाठी प्रत्येकाने तयार असले पाहिजे. हा लढा अंतिम टप्प्यात घेऊन बौद्धांचा हा महाविहार काबीज करण्यासाठी सर्वांनी सज्ज व्हावे. १२ फेब्रुवारीपासून पुन्हा एकदा महाविहार मुक्ती चळवळ सुरू झाली आहे. भदंत विशुद्धानंद यांनी समस्त बौद्ध जनतेला 'आता नाही तर कधीच नाही'चा नारा देत आरपारची लढाई लढण्याचे आवाहन केले आहे.