ब्लॉक चेनवर आधारित इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्र (EVM)

    ब्लॉक चेन तंत्रज्ञानावर आधारित इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन हे प्रगत ईव्हीएम मतदान यंत्रणा पारदर्शक व्हावी याकरिता विकसित केले गेले आहे, ज्यामध्ये प्रामुख्याने कोणत्याही निवडणुकीत पडलेल्या मतांची पडताळणी आणि प्रमाणीकरण यांचा समावेश होतो. सध्या आपल्या देशात आणि जगभरातील मतदान प्रणाली बॅलेट पेपर, ईव्हीएम किंवा काही ठिकाणी ई-व्होटिंगद्वारे केली जाते. परंतु हे मॉडेल सध्याच्या EVM वैशिष्ट्यांना ब्लॉक चेन तंत्रज्ञानासह एकत्रित करते जे संपूर्ण जगात Meedhansh ने डिझाइन केलेले पहिले मॉडेल असल्याचा दावा  जागतिक विक्रमधारक, तसेच पंतप्रधान राष्ट्रीय पुरस्काराने सन्मानित मीधांश कुमार गुप्ता  जो इयत्ता 9 वी मध्ये शिकतो त्याने केला आहे. आज मुंबई प्रेस क्लब येथे त्याने प्रसार माध्यमांशी संवाद साधला आणि आपल्या या नव्या अविष्काराचे प्रात्यक्षिक दाखवले. यावेळी मीधांश कुमारसोबत त्याचे आई-वडील देखील उपस्थित होते. 

बॅलेट पेपर किंवा ईव्हीएम आधारित मतदानामध्ये कोणी कोणाला मत दिले आणि आमची टाकलेली मतपत्रे मोजली गेली की नाही हे ओळखता येत नाही आणि याकरिता निवडणूक आयोगावर विश्वास ठेवावा लागतो. परिणामी आपल्या देशासह अनेक देशांमध्ये बॅलेट पेपर किंवा ईव्हीएमद्वारे मतदान करण्याबाबत प्रचंड गोंधळ सुरू आहे. तसेच सध्याच्या मतदान पद्धतीत अनेक विसंगती आढळून आल्याने लोकांचा मतदानातील रस कमी होत असल्याचे दिसत आहे.  EVM सुरक्षित स्वतंत्र उपकरणे आहेत आणि तांत्रिकदृष्ट्या ECI प्रोटोकॉलनुसार त्यांच्याशी छेडछाड केली जाऊ शकत नाही, तरीही विश्वासाच्या समस्यांशी संबंधित प्रश्न उद्भवतात. त्यामुळे निवडणुकांवर दृढ विश्वास प्रस्थापित करण्यासाठी आणि सरकार, विरोधक, निवडणूक आयोग आणि सामान्य जनतेचे हित लक्षात घेऊन ही प्रणाली ईव्हीएमची प्रमुख वैशिष्ट्ये तसेच ब्लॉकचेन तंत्रज्ञानाचा वापर करून टाकलेल्या मतांचा मागोवा घेऊन तयार करण्यात केलीअसल्याचे मीधांश कुमार म्हणाला.  

पडताळणी आणि प्रमाणीकरण यांसारखी इतर वैशिष्ट्ये देखील आहेत. याद्वारे कोणीही आता त्यांचे मत अज्ञातपणे तपासू शकतात ज्यांना त्यांनी मत दिले आहे आणि ब्लॉक चेन आणि टाइम स्टॅम्प प्रोटोकॉलच्या ओपन लेजर संकल्पनेच्या सोयीनुसार एकूण मतांची संख्या देखील सत्यापित करू शकते. पारंपारिक डेटाबेस एका केंद्रीकृत प्राधिकरणावर अवलंबून असतात, ज्यामुळे ते अपयश आणि असुरक्षिततेच्या एकल बिंदूंना असुरक्षित बनवतात. याउलट, ब्लॉकचेन हे वितरित खातेवही आहे जे पीसी-टू-पीसी नेटवर्कवर चालते. थोडक्यात, ज्याच्याकडे ब्लॉकचेन तंत्रज्ञान आहे किंवा नाही तरीही, प्रत्येकजण त्याच्या मालकीचा आहे. हे ब्लॉकचेन तंत्रज्ञानाच्या अद्वितीय वैशिष्ट्यांपैकी एक आहे आणि ही सामूहिक मालकी आणि उत्तरदायित्व हे ब्लॉकचेनला अतिशय सुरक्षित, अपरिवर्तनीय, छेडछाड आणि हॅक करणे अशक्य बनवत असल्याचे मीधांश कुमार याने सांगितले. आपण हे तंत्रज्ञान निवडणूक आयोगाकडे सप्रमाण सिद्ध करण्यास तयार आहोत. हे राष्ट्रासाठी फार उपयूक्त आणि मोलाचे ठरू शकेल असा विश्वासही मीधांश कुमार याने व्यक्त केला.  

हे अनोखे EVM डिझाइन विकसित करण्यासाठी, मीधांशने वयाच्या 12 व्या वर्षी IIT मद्रासमधून ब्लॉक चेन तंत्रज्ञानाचा एक वर्षाचा कोर्स केला आणि त्याशिवाय त्याने अनेक प्लॅटफॉर्मवरून अनेक तंत्रज्ञान शिकले, जिथे त्याने फक्त एका आठवड्यात 50 अभ्यासक्रम पूर्ण केले जागतिक विक्रम केला. मीधंशने वयाच्या अवघ्या ५ व्या वर्षी आपली क्षमता दाखवण्यास सुरुवात केली आणि वयाच्या ९ व्या वर्षी सर्वात तरुण वेबसाइट डेव्हलपर म्हणून इंडिया बुक ऑफ रेकॉर्डमध्ये त्याची पहिली कामगिरी नोंदवली गेली. कोरोना महामारीच्या काळातही त्यांनी समाजासाठी दिलेले योगदान कौतुकास्पद होते, जिथे त्यांनी कोरोना फ्री वर्ल्ड डॉट कॉम आणि मिशन फतेह डॉट कॉम सारखी अनेक पोर्टल विकसित केली आणि वर्ल्ड बुक ऑफ रेकॉर्डमध्ये त्यांचे नाव नोंदवले. या कार्यासाठी त्यांना 2022 सालचा सामाजिक सेवा श्रेणीसाठी पंतप्रधान राष्ट्रीय बाल पुरस्कारही देण्यात आला.  25 जून 2024 रोजी पंतप्रधान राष्ट्रीय पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.